Τον Δεκέμβριο του 2022, οργανώσεις προστασίας των καταναλωτών στις ΗΠΑ επέστησαν την προσοχή στην αυξημένη μόλυνση της μαύρης σοκολάτας με βαρέα μέταλλα. Η μόλυνση αυτή οφείλεται στη μόλυνση του κακάο, ιδίως από μόλυβδο και κάδμιο. Ήταν τόσο υψηλή σε ορισμένες σοκολάτες, ώστε να υπάρχουν φόβοι για επιπτώσεις στην υγεία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα παιδιά και τις έγκυες γυναίκες που είναι πιο ευαίσθητες στις αρνητικές επιπτώσεις του μολύβδου και του καδμίου. Καθώς δεν μπορούσαν να βρεθούν στοιχεία για τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, πραγματοποιήσαμε εμείς οι ίδιοι κάποιες μετρήσεις. Αυτές έδειξαν σταθερά έκθεση σε τουλάχιστον ένα βαρύ μέταλλο, το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανησυχητικό.

Μετρήσεις διαφορετικών τύπων κακάο και σοκολάτας για μόλυβδο και κάδμιο

1. Η μέτρηση πραγματοποιήθηκε από

Veltia Labs for Life
ΒΙ.ΠΕ.
Θ, 57022,
Σίνδος,
Τηλ.: 2310 797479

2. Τα προϊόντα αγοράστηκαν:

Οι σοκολάτες και το κακάο ΙΟΝ: σούπερ μάρκετ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΚΑΟ ΕΚΟΥΑΔΟΡ: Κατάστημα βιολογικών προϊόντων.

ΚΑΚΑΟ Χύμα σε καφεκοπτείο

3. Αποτέλεσμα των μετρήσεων

Οι μετρούμενες τιμές δίνονται σε mg/kg. Για να είναι συγκρίσιμο με τις αμερικανικές μετρήσεις, η τιμή μετατράπηκε σε μg/ounce (ουγγιά), που αντιστοιχεί σε περίπου 30 g.

α) νέα μέτρηση μετά από 5 μήνες

Αριθμός Έκθεσης : 07-7956/23.10.2023/GR

β) νέα μέτρηση μετά από 5 μήνες

Αριθμός Έκθεσης : 07-7955/23.10.2023/GR

γ) νέα μέτρηση μετά από 5 μήνες

Αριθμός Έκθεσης : 07-7954/23.10.2023/GR

4. Για σύγκριση, οι τιμές που μετρήθηκαν στις Η.Π.Α

https://www.asyousow.org/environmental-health/toxic-enforcement/toxic-chocolate#chocolate-tables

https://www.consumerreports.org/health/food-safety/lead-and-cadmium-in-dark-chocolate-a8480295550/

5. Τι σημαίνουν οι τιμές;

Οι τιμές που μετρήσαμε είναι κοντά στις μέσες τιμές που μετρήθηκαν στις ΗΠΑ. Παρόλο που τα αποτελέσματα είναι διαφορετικά για κάθε παρτίδα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι τιμές αυτές δίνουν μια λογική εντύπωση.

Η πολιτεία της ΗΠΑ έχει καθορίσει μια ημερήσια μέγιστη επιτρεπόμενη ποσότητα μόλυνσης (Maximum Allowable Dose Levels (MADLs) for chemicals causing reproductive toxicity). Αυτό το όριο είναι

• για μόλυβδο 0.5 μg
• για κάδμιο 4.1μg.

Οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές υποθέτουν ότι δεν πρέπει να προσλαμβάνονται περισσότερα από

• 2,5 μg/kg καδμίου ανά εβδομάδα,[1]

δηλαδή 25 μg για ένα παιδί βάρους 10 kg και 75 μg για ένα παιδί βάρους 30 kg.

Ο ΠΟΥ παλαιά θεωρούσε αποδεκτή μια εβδομαδιαία πρόσληψη 25 μg/kg για τον μόλυβδο. Σήμερα, αυτό θεωρείται σαφώς πολύ υψηλό. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε απώλεια του δείκτη νοημοσύνης τουλάχιστον 3 μονάδων στα παιδιά.

• Για τον μόλυβδο, δεν υπάρχει καμία τιμή που να μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής.[2]

Όλες οι μετρούμενες τιμές που μετρήσαμε υπερβαίνουν τα όρια της ΗΠΑ, εάν καταναλωθούν περισσότερα από 30 g (one ounce – περίπου 30 γρ) σοκολάτας ή κακάο ημερησίως, εκτός από το κάδμιο στο ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΣΟΚΟΛΑΤΑ. Η υψηλότερη τιμή είναι το κάδμιο στο κακάο ΙΟΝ. Ένα παιδί 10 κιλών θα είχε φτάσει το εβδομαδιαίο όριο με 60 γρ κακάο ή με 120 γρ σοκολάτα ΙΟΝ (Ευρωπαϊκά όρια).

Η μέση κατανάλωση σοκολάτας στην Ελλάδα είναι περίπου 4 κιλά ανά άτομο ετησίως[3], ή σχεδόν 80 γραμμάρια την εβδομάδα. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερο, ειδικά τα παιδιά. Ακόμα κι αν το κάδμιο απορροφάται ελάχιστα από τον οργανισμό, η επιβάρυνση εξακολουθεί να είναι σημαντική, επειδή αυτά τα βαρέα μέταλλα αποβάλλονται δύσκολα. Στην περίπτωση του μολύβδου, το μισό αποβάλλεται μετά από 30-40 ημέρες, στην περίπτωση του καδμίου μόνο μετά από 30 χρόνια. Όμως νέος μόλυβδος και κάδμιο προστίθενται σχεδόν καθημερινά.

6. Οι επιπτώσεις του μολύβδου και του καδμίου στην υγεία

Οι συνέπειες της χρόνιας έκθεσης σε βαρέα μέταλλα είναι πολλαπλές.

Για παράδειγμα, ο μόλυβδος οδηγεί σε χαμηλότερο IQ[4] και περισσότερες ψυχοπαθολογικές διαταραχές κάθε είδους. [5]

Το κάδμιο, από την άλλη πλευρά, βλάπτει τα νεφρά και τους πνεύμονες. Αυξάνει την ευθραυστότητα των οστών και θεωρείται επίσης καρκινογόνο. [6]

7. Συμπέρασμα

Οι μετρήσεις αυτές δίνουν μόνο μια στιγμιαία εντύπωση, επειδή το ρυπαντικό φορτίο αλλάζει από παρτίδα σε παρτίδα. Μια νέα έρευνα θα έδινε σίγουρα κάπως διαφορετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, δεδομένου ότι όλες οι μετρούμενες τιμές ήταν εντός ενός αναμενόμενου μέσου εύρους, το αποτέλεσμα μπορεί να δηλωθεί:

Το κακάο και η σοκολάτα είναι τόσο μολυσμένα με μόλυβδο και κάδμιο που η καθημερινή κατανάλωση, ιδίως από παιδιά, είναι πιθανό να οδηγήσει σε συσσώρευση στον οργανισμό και δεν μπορούν να αποκλειστούν οι συνέπειες για την υγεία.

Στις αμερικανικές μετρήσεις κάποια προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας ήταν επίσης μολυσμένα με υψηλά επίπεδα και η μία ποικιλία που εξετάσαμε δεν παρουσίασε σημαντικά χαμηλότερες τιμές.

8. Σύσταση σχετικά με την κατανάλωση σοκολάτας

Μια σύσταση λοιπόν είναι να μην καταναλώνονται περισσότερα από 30 γρ. μαύρης σοκολάτας την ημέρα. Δεδομένου ότι τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, δε θα πρέπει να καταναλώνουν 30γρ. περισσότερο από μία ή δύο φορές την εβδομάδα.[7]

[1] https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1975

[2] https://apps.who.int/food-additives-contaminants-jecfa-database/Home/Chemical/3511

[3] https://www.helgilibrary.com/indicators/consumption-of-chocolate-products-per-capita/greece/

[4] Reuben A, Caspi A, Belsky DW, et al. Association of Childhood Blood Lead Levels With Cognitive Function and Socioeconomic Status at Age 38 Years and With IQ Change and Socioeconomic Mobility Between Childhood and Adulthood. JAMA. 2017;317(12):1244–1251. doi:10.1001/jama.2017.1712

[5] Reuben A, Schaefer JD, Moffitt TE, et al. Association of Childhood Lead Exposure With Adult Personality Traits and Lifelong Mental Health. JAMA Psychiatry. 2019;76(4):418–425. doi:10.1001/jamapsychiatry.2018.4192

[6] Genchi G, Sinicropi MS, Lauria G, Carocci A, Catalano A. The Effects of Cadmium Toxicity. Int J Environ Res Public Health. 2020 May 26;17(11):3782. doi: 10.3390/ijerph17113782. PMID: 32466586; PMCID: PMC7312803.

[7] https://www.nytimes.com/2023/02/09/well/eat/dark-chocolate-metal-lead.html?searchResultPosition=1